Kerklaan 13

Kerklaan 13-15

	Oorspronkelijke functie
	Woonhuis/bedrijfspand
	Huidige functie
	Woonhuizen
	Bouwjaar
	1834
	Architect
	Onbekend
	Status
	Gemeentelijk monument

Introductie

De panden Kerklaan 13 en 15 staan niet ver van de IJzeren Brug en de Raadhuisstraat. Nr. 15 staat op de hoek van de Kerklaan en de Limburglaan. De panden bestaan uit een woonhuis (nr. 13) en bedrijfspand (nr. 15) en zijn in 1834 gebouwd. Hieraan herinnert een inmiddels verloren gegane eerste steen, die in dat jaar gelegd werd door Julien Wolbers, die hier woonde met zijn ouders. Zijn vader was de huis- en kunstschilder Herman Gerard Wolbers. Deze decoreerde zijn eigen huis met twee schilderingen over de hele wand van de kamer, een winter- en een zomerlandschap waartussen hij vermoedelijk zichzelf afbeeldde.

De panden Kerklaan 13 en 15 stonden in Heemstede bekend als het complex van Van den Putten, het aannemersbedrijf dat hier sinds 1897 gevestigd was. Na het aannemersbedrijf was het woon- en bedrijfspand van makelaar mevr. Van den Putten. Tegenwoordig zijn hier twee woonhuizen en wordt het heel toepasselijk het ‘Wolbers Huys’ genoemd.

Julien Wolbers

Julien Wolbers is bekend als abolitionist, actief voorstander van de afschaffing van de slavernij in Suriname. In het Verenigd Koninkrijk was de slavernij in 1834 afgeschaft, in Nederland duurde dit veel langer. Wolbers las het boek De negerhut van oom Tom (1852) van de Amerikaanse schrijfster Harriet Beecher Stowe en luisterde naar mensen die de situatie in Suriname uit eigen waarneming kenden. Hier in dit huis aan de Kerklaan in Heemstede schreef hij twee brochures, in 1853 De slavernij in Suriname, of dezelfde gruwelen der slavernij, die in de ‘Negerhut’ geschetst zijn bestaan ook in onze West-Indische Koloniën!, een jaar later gevolgd door de brochure De Surinaamsche negerslaaf: Verhaal van een bezoek op eenige plantaadjes in Suriname. Wolbers toonde in deze brochures aan dat slavernij in strijd is met de waardigheid en de rechten van de mens.

Naast publicist was Wolbers schilder. Hij verliet in 1856 zijn schildersbedrijf en vestigde zich als rentenier in Utrecht, waar hij zijn tijd aan studie en schrijven besteedde. Ondertussen bleven de abolitionisten petities aan de overheid sturen. Vanaf 1856 echter verzwakte de strijdbaarheid. Wolbers daarentegen bleef moreel verontwaardigd. Voortdurend publiceerde hij brochures en schreef petities aan de regering en de Kamer ter ondersteuning van het eerste wetsvoorstel tot afschaffing van de slavernij. Het duurde tot 1863 voordat de slavernij in Suriname en op de Antillen officieel werd afgeschaft. In Nederlands-Indië was dat een paar jaar eerder geruisloos gebeurd. In Suriname werden 33.000 slaven vrijgemaakt, al bleef het effect van de afschaffing voorlopig beperkt. Wolbers is een van de belangrijkste personen achter de afschaffing van de slavernij geweest.

View Fullscreen

Bouwkundige beschrijving

De panden hebben een rechthoekige plattegrond die uit twee delen bestaat. Het linkerdeel (nr. 13) bestaat uit twee woonlagen, het rechterdeel (nr. 15) heeft een woonlaag. Het rechterdak heeft een kleine platte dakkapel met decoratieve windveren. De dakgoot wordt hier onderbroken en verspringt. De gevels zijn gepleisterd met een motief van natuursteenblokken en wit geschilderd. De plint is zwart. In het rechterdeel zijn twee entrees, waarvan de linker een decoratief deurrooster en decoratief glas-in-lood heeft. De ramen in dit deel zijn schuiframen met bovenlichten. Links van nr. 13 zit een dubbele poortdeur en voor de panden staan enkele hardstenen stoeppalen. De oorspronkelijk luiken zijn verdwenen.

In 1916 werd het pand gedeeltelijk verbouwd tot woonhuis. In 1982 werd nr. 15 als kantoor bij nr. 13 getrokken. Tegenwoordig is nr. 15 weer in gebruik als woonhuis.

Gemeentelijk monument

Kerklaan 13 en 15 zijn van cultuurhistorische waarde omdat ze herinneren aan de kleinschalige historische bebouwing aan de Kerklaan. Ze staan beeldbepalend bij de IJzeren Brug over de Zandvaart. In het interieur van nr. 13 zijn de 19de -eeuwse schilderingen waardevol omdat ze zijn geschilderd door de toenmalige bewoner Herman Gerard Wolbers, een bekende Heemsteedse huis- en kunstschilder. Tenslotte zijn de panden belangrijk omdat hier Julien Wolbers is geboren en zijn eerste brochures tegen afschaffing van de slavernij schreef.