Raadhuisstraat 103

Café De 1ste Aanleg

	Oorspronkelijke functie
	Slijterij
	Huidige functie
	Café
	Bouwjaar
	1894
	Architect
	W.F. Doeglas (1863-1923)
	Status
	Gemeentelijk monument

Introductie

Café De 1ste Aanleg staat op de hoek van de Raadhuisstraat en de Kerklaan, vlak bij de IJzeren Brug. De naam verwijst hoogstwaarschijnlijk naar een herberg met dezelfde naam die hier voor 1894 stond. Bij deze herberg konden de beurtschippers het eerste aanleggen, als zij met hun lading zand en later wasgoed heen en weer naar Amsterdam voeren. Van 1894 tot 1909 was hier de slijterij van Joseph Pijst gevestigd. In 1912 werd het verbouwd tot café met woonhuis. Thans is De 1ste Aanleg een van de meest originele kroegen van Heemstede, ook wat het interieur betreft.

Bouwkundige beschrijving

Het pand Raadhuisstraat 103 bestaat uit twee bouwlagen met een pannendak. Het dak is op de hoek afgeschuind. De gevels zijn vrijwel identiek, de gevel aan de Raadhuisstraat is echter breder dan die aan de Kerklaan. In beide gevels bevindt zich een entreedeur, net als in de afgeschuinde hoek Raadhuisstraat-Kerklaan. De gevels zijn gemetseld in rood-grauwe steen met een gepleisterde zwartgeschilderde plint. Een latere wijziging is de groene en rode kleurstelling van diverse gepleisterde sierelementen. De gevel aan de Raadhuisstraat heeft een entree naar het woonhuis.

Gemeentelijk monument

Het pand van Café De 1ste Aanleg is cultuurhistorisch van belang omdat de huidige functie herinnert aan de oorspronkelijke slijterij en café uit 1894. Het pand heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de ligging op de hoek van de Raadhuisstraat en de Kerklaan ter hoogte van de IJzeren Brug. Het ontwerp is ook van belang binnen het oeuvre van de Haarlemse architect W.F. Doeglas, die veel gebouwd heeft in Haarlem en omstreken.