Manpadslaan 1
Gedenknaald Huis te Manpad
Oorspronkelijke functie | |
Gedenkteken | |
Huidige functie | |
Gedenkteken | |
Bouwjaar | |
1817 | |
Architect | |
Onbekend | |
Status | |
Rijksmonument 46756 |
Introductie
De gedenknaald ter nagedachtenis aan de slagen bij het Manpad in 1304 en 1573 en is in 1817 geplaatst op de hoek van de Herenweg en de Manpadslaan. De gedenknaald is een hardstenen obelisk op dito sokkel en is voorzien van wapens en opschrift. De naald is onderdeel van de buitenplaats Huis te Manpad, een buitenplaats van bescheiden omvang. Het complex bestaat uit een hoofdgebouw, terrein met parkaanleg, enkele andere gebouwen en diverse losse elementen.
De oudst bekende vermelding van het Huis te Manpad dateert uit 1558. Pieter Cornelisz. Heuts gaf in 1630 opdracht tot de bouw van het huidige hoofdgebouw. In 1666 kocht Daniel Lestevenon de buitenplaats. Na diens overlijden breidde zijn vrouw Elisabeth Gillon het bezit uit door het naastgelegen ‘cleyne Huys te Manpat’ aan te kopen. In 1675 kocht de Amsterdamse koopman Cornelis van Goor het gehele complex. Hij voegde in 1708 een stuk land en een huis met de naam de Capel aan zijn bezit toe.
Het huis werd rond 1720 ingrijpend verbouwd. Mr. Wigbold Slicher werd toen eigenaar van de buitenplaats. Rond 1730 liet Dirk van der Meer de buitenplaats nogmaals verbouwen en verfraaien. Zijn weduwe, Debora Elias, heeft omstreeks 1741-1742 tuinarchitect Adriaan Speelman opdracht gegeven tot de aanleg van een nieuwe tuin met een grotere parterre. In 1767 verkocht Elias de buitenplaats aan mr. David van Lennep, die het huis opnieuw liet uitbreiden. Een aantal vertrekken werd gedecoreerd met beschilderd behang met arcadische voorstellingen van de hand van de behangschilder Jurriaen Andriessen. Huis te Manpad bleef tot 1953 in handen van de familie Van Lennep. Politicus en classicus Cornelis van Lennep sr., dichter David Jacob van Lennep en schrijver/politicus Jacob van Lennep hebben in het huis gewoond. David Jacob van Lennep plaatste in 1817 De Naald bij de kruising van de Manpadslaan en Herenweg.
In 1954 kocht Jan Visser, die chef protocol Buitenlandse Zaken en ambassadeur te Stockholm was, Huis te Manpad. Het huis werd in 1978 ondergebracht in de Stichting ‘Huis te Manpad’. Na het overlijden van Visser in 1984 woonde zijn weduwe N. Visser-van Wijk er tot haar dood in 2005. Na een verbouwing is het huis sinds mei 2006 opnieuw particulier bewoond. In de periode 2006-2011 zijn tuin en park gerestaureerd en grotendeels in de oorspronkelijke staat teruggebracht.
Beschrijving
Het gedenkteken bestaat uit een hardstenen obelisk op dito sokkel, voorzien van wapens en een opschrift:
Ter eere van
Witte van Haemstede
Graaf Floris zoon van Holland
en van
de brave burgers van Haerlem
die met hem
de vreemde MANNEN langs dit PAD
verdreven den XXVI April MCCCIIII
en ter eere van hen
die tot ontzet van Haerlem
bij dit MANNEPAD hun leven waagden
den VIII Julij MDLXXIII”