Het uitvoeringsprogramma college 2022-2026 vermeldt het behoud erfgoed van Heemstede, als
onderdeel van onze lokale identiteit. De karakteristieke elementen van het dorp dienen te worden behouden. De gemeente Heemstede wenst het erfgoedbeleid daarom te herzien. In vervolg hierop heeft de gemeente Heemstede MOOI Noord-Holland gevraagd om gezamenlijk een erfgoedvisie op te stellen. Met dit plan van aanpak willen we inzichtelijk maken hoe we de erfgoedvisie willen ontwikkelen. Voorafgaand aan het opstellen hiervan zijn er gesprekken geweest met de portefeuillehouder cultuur, ambtenaren uit verschillende domeinen en de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek (HVHB). Op basis van deze gesprekken zijn de aanleiding, het doel en de aanpak beschreven. De aanpak behelst drie stappen, die in dit document verder worden toegelicht:
- Inventarisatie aanwezige inhoudelijke cultuurhistorische stukken, het bestaande beleid op rijks-,
provinciaal en gemeentelijk niveau en nieuw beleid onder de Omgevingswet (stap 1); - Ontwikkelen erfgoedvisie met daarin de koers en mogelijkheden van borging van het erfgoedbeleid van
Heemstede onder de Omgevingswet (stap 2); - Implementatie van de uitkomsten uit de erfgoedvisie in beleid en regelgeving (stap 3).
Het plan van aanpak wordt voor advies voorgelegd aan de commissie Ruimte (B-stuk) en vastgesteld door het college van B&W. De commissie Ruimte wordt gevraagd of ingestemd kan worden met het in deze startnotitie vermelde traject, of dat dit wijzigingen of aanvullingen behoeft.
Aanleiding ontwikkelen erfgoedvisie
Heemstede is een prachtige groene gemeente met veel cultuurhistorie en een bijzonder karakter. Daarom wordt er met veel plezier gewoond, gewerkt en gerecreëerd.
Tegelijkertijd staan de kwaliteiten onder druk door bijvoorbeeld ontwikkelingen als de woningbouw- en verduurzamingsopgave. De gemeente Heemstede heeft daarom de wens om haar erfgoed beter in beeld te krijgen en de karakteristieken van de gemeente beter vast te stellen. Juist om de stap voorwaarts op een goede manier te kunnen zetten. Hoe kun je bijvoorbeeld gebiedsontwikkeling en particuliere initiatieven faciliteren en tóch het geliefde jaren dertig karakter bewaren? Of hoe kun je werken aan biodiversiteit zonder de cultuurhistorisch waardevolle laanbomenstructuren uit het oog te verliezen? Kortom: hoe vind je een gezonde balans tussen ontwikkeling en behoud? Een balans waarin de gemeente meegaat met de tijd en daarvoor de cultuurhistorische kernkwaliteiten als basis gebruikt. Momenteel heeft de gemeente geen specifiek erfgoedbeleid. De komst van de Omgevingswet op 1 januari 2024 biedt de kans om geactualiseerd erfgoedbeleid te ontwikkelen en dit te koppelen aan instrumenten als de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Die kans grijpt Heemstede graag aan. In samenspraak met andere beleidsterreinen en de erfgoedvereniging HVHB en in samenhang met bestaand beleid willen we een erfgoedvisie ontwikkelen – een integrale aanpak dus.
Eén van de kerndoelen van de Omgevingswet is: de zorg voor een goede omgevingskwaliteit. Cultureel erfgoed is een belangrijk onderdeel van goede omgevingskwaliteit. Meer respect voor de aanwezige cultuurhistorie levert een positieve impuls voor de kwaliteit van de leefomgeving. Het gaat daarbij om gebouwd erfgoed, zoals woonhuizen, scholen, molens of kerken, maar ook om grotere structuren die het karakter van een gebied kunnen bepalen, zoals buitenplaatsen, waterlopen, villawijken, historisch groen en het open cultuurlandschap.
Op 7 december 2023 mocht voorzitter Wim Gohres inspreken in de vergadering van de commissie Ruimte met als thema plan van aanpak bij de Erfgoedvisie van de Gemeente.