Wilhelminaplein 4

Wapen van Heemstede

	Oorspronkelijke functie
	Herberg
	Huidige functie
	Appartementen
	Bouwjaar
	18de eeuw
	Architect
	Onbekend
	Status
	Rijksmonument 21124

Introductie

Het Wapen van Heemstede werd na vergunning van ambachtsheer Adriaan Pauw in 1643 als café en herberg uitgebaat door de weduwe van de schout van Heemstede, Johan van Asch. Tientallen eigenaars en huurders volgden. Het huidige gebouw dateert uit de beginjaren van de 17e eeuw en de 18e eeuw. In de 19de eeuw bood de herberg tevens onderdak aan de ‘Heerensociëteit’. Ook vergaderde het gemeentebestuur er tot 1855. In dat jaar voldeed de vergaderruimte niet meer en huurde de gemeente het huis Overlaan, dat later werd aangekocht en is gebruikt tot de bouw van het huidige raadhuis in 1906-1907.

De laatste jaren was het pand bekend als het Wapen van Heemstede en Pandahof. Na aankoop door Stadsherstel Amsterdam is het gerestaureerd en in mei 2016 zijn de eerste huurders in de verschillende appartementen erin komen wonen.

Bouwkundige beschrijving

Het Wapen van Heemstede dateert uit de beginjaren van de 17e eeuw en de 18e eeuw en heeft een langgerekte gepleisterde lijstgevel. De brede hoofdvleugel telt twee bouwlagen onder een met rode Hollandse pannen gedekt zadeldak. De huidige serre is een 20e-eeuwse toevoeging. Links naast de vleugel staat een smal, hoog bouwdeel uit de 19de eeuw, met op de verdieping nog oorspronkelijke zesruits schuiframen. Dit bouwdeel heeft een gebroken schilddak, dat is gedekt met rode pannen. Links hiernaast sluit een laag bouwdeel aan, met een afgeplat schilddak met zwartblauwe kruispannen en een (sterk verbouwde) serre. Dit gedeelte dateert uit de late 19de of vroege 20ste eeuw. Ter rechterzijde van het hoofdgebouw staat een laag stalgebouw, waar de gasten van de herberg hun paarden konden stallen. Dit gebouw heeft een met rode Hollandse pannen gedekt schilddak.
Op 4 september 1890 werd de stalhouderij ontkoppeld van het logement en gehuurd door Jacobus Cornelius van Schagen. De huur ‘betreffende de afzonderlijke woning met erf, benevens het koetshuis met stallingen, tezamen voor zes gulden en vijftig cents per week’. Dit is het startpunt van Van Schagen van 1890.

Rijksmonument

Het pand is van belang als goed bewaard gebleven voorbeeld van een café en herberg uit de 17e en 18e eeuw en vormt een beeldbepalend element op het Wilhelminaplein.