Herfstlaan 3

Algemene Begraafplaats

Oorspronkelijke functie
Begraafplaats
Huidige functie
Begraafplaats
Bouwjaar
1829 (landschappelijke aanleg), 1927 (ingangspartij)
Architect
J.D. Zocher (1791-1870) landschappelijke aanleg, Jos.Th.J. Cuypers (1861-1949)ingangspartij
Status
Gemeentelijk monument

Introductie

De Algemene Begraafplaats ligt aan de Herfstlaan aan het eind van de belangrijke noord-zuidas Heemsteedse Dreef en Valkenburgerlaan. Ze grenst aan het landgoed Groenendaal. De begraafplaats omvat een ingangspartij met vijver, voormalige portierswoning, aula, dienstgebouw, hekwerken, groenelementen en de begraafplaats zelf met graven, grafkelders en grafsculpturen.

De gemeente Heemstede gaf in 1828 aan de destijds zeer bekende tuin- en landschapsarchitect Jan David Zocher de opdracht een begraafplaats te ontwerpen op een deel van het terrein van de voormalige buitenplaats Westermeer. Rond die tijd werd het namelijk bij wet verboden om de doden in en rond de kerk te begraven. Om hygiënische redenen moesten de nieuwe begraafplaatsen buiten de bebouwde kom worden aangelegd. Zocher ontwierp het oudste deel van de begraafplaats in Engelse landschapsstijl met gebogen lanen met aan beide zijden grafvelden. Hij wisselde open en meer gesloten delen af met waterpartijen. Hoge bomen, alleenstaand of in groepen vormden ook een belangrijk onderdeel van zijn ontwerp. Latere uitbreidingen zijn niet meer in deze stijl voortgezet. Hier werden de paden en grafvelden meer geometrisch aangelegd.

De ingangspartij werd in 1926 ontworpen door Jos.Th.J. Cuypers. Hij ontwierp, onder andere, ook het Heemsteedse raadhuis. In 1993 werden een urnentuin en columbarium toegevoegd.

Bouwkundige beschrijving

De voormalige portierswoning, links van de ingang aan de Herfstlaan, wordt deels door een vijver omgeven. Het gebouw heeft twee bouwlagen en een verspringend pannendak. De gevels zijn bepleisterd met ruw beton. Op de nok staan twee schoorstenen van hetzelfde materiaal. De rechterkant heeft een boven de vijver uitstekende rondboog. De entree zit in de rechterzijgevel en is bereikbaar via een bruggetje.

Het dienstgebouw staat rechts van de ingang, met de voorgevel in de vijver. Het gebouw heeft anderhalve bouwlaag met eveneens een pannendak. Er zijn twee entrees, met daarboven forse luifels. Ook hier de kenmerkende gevels van beton.

Tussen deze twee gebouwen staat de aula. De aula heeft een kruisvormige plattegrond en bestaat uit een bouwlaag. Het middenschip is wat hoger. Op de nok staat een dakruiter die bekleed is met lei en gedekt met koper. Hierop staat een pinakel. Aan de voorkant zit de (vernieuwde) entree met daarboven decoratief glas-in-lood. Ook in de zijgevels en achtergevel is decoratief glas-in-lood te zien.

Het hekwerk bij de entree, dat bestaat uit drie betonkolommen en een ijzeren hek, vertoont kenmerken van de Amsterdame Schoolstijl. Aan de voorkant van het hek staan hoge in vorm gesnoeide coniferen.

De begraafplaats bevat ook een aparte grafstenentuin, waar een aantal bijzondere grafmonumenten is verzameld. Het betreft veelal zerken van graven van historisch belangwekkende personen of zerken die kunsthistorische waarde hebben. Bovendien zijn op de begraafplaats opvallend veel bakstenen graven uit de jaren ’30 van de vorige eeuw te vinden. Het graf van de familie Van Vollenhove is recentelijk gerestaureerd.

Gemeentelijk monument

De Algemene Begraafplaats heeft een belangrijke cultuurhistorische waarde voor Heemstede. Er liggen tal van bekende Heemstedenaren begraven. Diverse grafmonumenten die een provinciale monumentenstatus hebben dragen bij aan de ensemblewaarde. De begraafplaats heeft ook een belangrijke stedenbouwkundige waarde vanwege haar ligging aan het eind van de noord- Heemsteedse Dreef en Valkenburgerlaan. De nabijheid van Groenendaal versterkt deze waarde.

De parkaanleg uit 1829 is landschappelijk van belang vanwege de kwaliteit van het ontwerp en omdat het plan is gemaakt door de landelijk bekende architect J.D. Zocher.

De samenhang van de ingangspartij met de portierswoning, het dienstgebouw, de aula, de hekwerken, de vijver en de beplanting is van essentiële waarde. De gebouwen op zich zijn architectuurhistorisch van belang vanwege de kwaliteit van het ontwerp en de gave details. Deze gebouwen zijn ook belangrijk in het oeuvre van de vooraanstaande Nederlandse architect J.Th.J. Cuypers.

Grafmonumenten op de begraafplaats

Op de begraafplaats bevinden zich ook verschillende grafmonumenten. Het zijn de grafmonumenten van Van Verschuer-Brants (1847/1901),

Van Vollenhoven (1847)

Müller-Rivet (1881)

 

 

 

 

 

 

 

 

en Van Lennep (1928).

Huidige tijd

In 2019 is er een aanlegsteiger gebouwd waardoor de overledene ook per schip naar zijn/haar laatste rustplaats vervoerd kan worden. En in 2021 wordt de begraafplaats uitgebreid met een veld waar mensen op een ‘natuurlijke wijze’ (zonder kist) begraven kunnen worden.

Locatie

Herfstlaan 3
Heemstede

kaart

Monumenten in de buurt

Herfstlaan 3

Algemene Begraafplaats

Heemstede, Gemeentelijk monument
Meer informatie
Herfstlaan 3

Grafmonument Van Verschuer

Heemstede, Gemeentelijk monument
Meer informatie
Herfstlaan 3

Grafkapel Van Vollenhoven

Heemstede, Gemeentelijk monument
Meer informatie
Herfstlaan 3

Grafmonument Müller

Heemstede, Gemeentelijk monument
Meer informatie