Raadhuisplein 9
Overlaan
Oorspronkelijke functie | |
Woonhuis en buitenplaats | |
Huidige functie | |
Woonhuis | |
Bouwjaar | |
In of na 1792 | |
Architect | |
Onbekend | |
Status | |
Rijksmonument 21123 |
Introductie
Huis Overlaan dateert vermoedelijk uit het begin van de 19de eeuw. De naam is ontleend aan een veel oudere buitenplaats, waarvan de vroegst bekende gegevens uit 1677 dateren. In 1792 werd de Amsterdamse notaris Hendrik ten Broek eigenaar. Hij liet een nieuwe aanleg ontwerpen en breidde het bezit uit met een terrein ongeveer op de plaats waar nu het raadhuis staat. De naam wordt verklaard als ‘tegenover de Kamplaan’.
In 1816, de tijd dat Cornelis Joachim eigenaar was, omvatte het complex onder meer een herenhuis, een koetshuis, stallen met nog twee woningen, een koepel en plantsoenen in Engelse trant. Het terrein is in 1819 gesplitst en de kern van Overlaan met de gebouwen is doorverkocht aan Pieter Groos. Na 1846 was er op initiatief van Anthony Koster korte tijd een kostschool in het pand gevestigd. Vanaf 1855 verhuurde de toenmalige eigenaar Adrian Elias Hope, eigenaar van Bosbeek/Groenendaal, het huis aan de gemeente als raadhuis en veldwachterswoning. Tot eind 1856 zijn hier ook bestuursvergaderingen gehouden van de nieuwe gemeente Haarlemmermeer. In 1873 kocht de gemeente het huis voor 5000 gulden van de familie Van Merlen-Visser. Vervolgens kocht de gemeente in 1905 van jhr. J.B. van Merlen ook de grond waarop het huidige raadhuis is gebouwd.
Het huis Overlaan is op 17 juni 1907 aangekocht door timmerman W.A. van Amstel, die het heeft verbouwd tot dokterswoning annex apotheek. Links van de voordeur is nog een restant van het receptenkastje aanwezig waar patiënten de voor hen bestemde recepten uit konden halen.
De voorgevel heeft hij van een balkon voorzien. Later is het huis witgepleisterd. Van 1908 tot 1932 had gemeentearts dr. M. Colenbrander de vroegere secretariekamer in gebruik als spreekkamer. Na hem waren de huisartsen L. Laeyendecker (tot 1966) en W.G.W. Loggers (vanaf 1968) hier gehuisvest. Sinds 1993 is het huis weer particulier bewoond. Het zware vrachtverkeer wordt steeds meer een probleem voor het dicht bij de straat gelegen gebouw.
Bouwkundige beschrijving
Overlaan is een laag, rechthoekig, gepleisterd huis met twee bouwlagen en een zolder. Het afgeknot schilddak heeft met pannen gedekte dakvlakken en een met zink gedekt bovendeel. De voorgevel heeft vijf vensterassen met vierruits vleugelramen en persiennes. Centraal in de voorgevel bevindt zich de voordeur met omlijsting en op de verdieping vleugeldeuren naar het balkon. Het balkon steunt op ronde pilaren en is voorzien van een hek met balusters. Boven de kroonlijst is een attiek aangebracht, waarin twee dakkapellen met vleugelstukken zijn opgenomen.
Rijksmonument
Het pand is van belang als een goed bewaard gebleven voorbeeld van een laat 18de-eeuws buitenhuis en vanwege de beeldbepalende ligging aan het Raadhuisplein. Overlaan maakt bovendien deel uit van het complex Raadhuisplein – Van Merlenlaan. Feitelijk vormt dat de zuidelijke bebouwingswand van het Raadhuisplein. Midden in de vrijwel aaneengesloten huizenrij van het complex verandert de straatnaam Raadhuisplein tamelijk abrupt in Van Merlenlaan.