Eykmanlaan 29

Grenspaal Berkenrode

	Oorspronkelijke functie
	Grenspaal
	Huidige functie
	geen
	Bouwjaar
	1806
	Architect
	geen
	Status
	Provinciaal monument

Introductie

De stenen grenspaal staat langs de Eykmanlaan in het plantsoen tegenover huisnummer 29. Oorspronkelijk markeerde hij de grens tussen Heemstede en Berkenrode.
Berkenrode vormde van 1466 tot 1797 een zelfstandige heerlijkheid, gelegen in het westelijk deel van Heemstede, en omgrensd door de Zandvoortselaan, Herenweg, ‘Duin en Vaart’ (tegenwoordig Geleerdenwijk: Eykmanlaan) en de Leidsevaart.

De historische buitenplaats Berkenrode bestaat uit de volgende onderdelen:

Het hoofdhuis
De historische park- en tuinaanleg, losse elementen: voormalig koetshuis (met beeldengroep), tuinderswoning, boogbrug, ensemble van moestuin, tuinmuur en kas, voormalig badhuisje en paardengraf.
Langs de Herenweg de ingangspartij met koepel en enkele dienstwoningen (nr. 117-125).

In 1728 zijn er zes stenen grenspalen geplaatst tussen Heemstede en Berkenrode. Deze staken slechts 46,5 centimeter boven de grond uit en waren genummerd met de letters A tot en met F. In 1797 kocht de ambachtsvrouwe van Heemstede Johanna Maria Dutry, douairière (weduwe) van Jan Frederik Hendrik van Drevon, de rechten op bestuur en rechtspraak in Berkenrode terug en heeft men deze grenspalen weggehaald. Na haar overlijden in 1806 werd Berkenrode evenwel weer zelfstandig en zijn er weer nieuwe grenspalen geplaatst. In 1857 werd Berkenrode definitief bij Heemstede gevoegd.

De meeste grenspalen uit 1806 zijn in de loop van de tijd verloren gegaan. In 1978 is een andere grenspaal die nabij de Leidsevaart stond bij wegwerkzaamheden spoorloos verdwenen.

Lees meer over grenspalen in Heemstede.

Bouwkundige beschrijving

De bewaard gebleven grenspaal is gemaakt van grijsblauwe hardsteen. De paal heeft een vrijwel vierkante doorsnede, is aan de bovenzijde afgerond en gemerkt in kapitale letters met de naam Berkenrode aan de west- en zuidzijde en de naam Heemstede aan de noord- en oostzijde. Gezien deze markering moet de grenssteen oorspronkelijk op een andere plaats hebben gestaan; waarschijnlijk op een hoek, met de twee vlakken voorzien van de naam Berkenrode gekeerd naar het gelijknamige gebied en de twee vlakken gemerkt met Heemstede richting Heemstede.

Provinciaal monument

De grenspaal is van cultuurhistorische betekenis als element uit de geschiedenis van het openbaar bestuur in Noord-Holland en als markering van de ambachtsheerlijke, in dit geval, gemeentelijke territoria.