Nederlands Hervormde Kerk met begraafplaats

Bouwkundige beschrijving

De kerk heeft een plattegrond in de vorm van een langwerpige achtkant met een portaal aan de oostzijde. Op het dak staat een 19de-eeuws torentje. De oorspronkelijke klok uit 1681 ging in de Tweede Wereldoorlog verloren, net als het carillon uit 1922. De grootste klok van het carillon werd echter na de oorlog teruggevonden. In 1950 werd een nieuwe luidklok opgehangen en tien jaar later kreeg de kerk weer een nieuw carillon.

In het interieur is nog veel oorspronkelijk meubilair en koper- en zilverwerk aanwezig. Van het orgel, dat in 1742 is gemaakt door Chr. Muller, is voornamelijk de voorzijde bewaard gebleven. Het binnenwerk is deels vervangen door een orgel uit 1700 uit Westfalen. De kerk heeft twee grafkelders, een voor de familie Pauw en een voor de familie Willink. Op de voorgevel staat het bouwjaar, 1680.

Om aan de groeiende behoefte aan zitplaatsen te voldoen, werd in 1895 onder het orgel een door J. Wolbers ontworpen galerij toegevoegd.

Voorplein en begraafplaats

Het voorterrein aan de oostzijde van de kerk is hartvormig en is bestraat in een sierpatroon van rode en gele klinkers. Net achter het inrijhek staan twee lantaarnpalen van latere datum. Het huidige smeedijzeren sierhekwerk bij de entree dateert uit het einde van de 19de eeuw. Het hek staat op een natuurstenen voet, is dubbel openslaand, heeft aan twee zijden een klein hek voor wandelaars en is voorzien van zijvleugels. De spijlen bezitten sierpunten, waarvan die van de zijvleugels een Franse lelie hebben.

De begraafplaats is eenvoudig aangelegd, met licht gebogen paden rond de kerk. Op het terrein staan enkele monumentale bomen, waaronder beuken en een treurwilg. Het terpvormige terrein wordt omgeven door een sloot.

De begraafplaats bezit een aantal waardevolle graven, waaronder het familiegraf van de invloedrijke voormalige bewoners van het Huis te Bennebroek, de familie Willink. Het bestaat uit vijf witmarmeren gedenkplaten in de gevel en enkele hardstenen grafzerken op de grond waarop de namen van vijftien leden van de familie Willink te lezen zijn. Rondom de zerken staat een smeedijzeren sierhek.

Van de predikanten die in de kerk gestaan hebben, is A.S. Talma veruit de bekendste. Voordat hij in 1914 als dominee in Bennebroek aantrad, heeft hij zich onder andere als minister sterk genaakt voor de sociale wetgeving in Nederland. Hij overleed al in 1916 en werd naast de kerk begraven. Zijn graf bestaat uit een gemetselde onderbouw met daarop een natuurstenen dekplaat. Vanwege Talma’s inzet voor de arbeidersklasse plaatste het Christelijk Nationaal Vakverbond in 1918 een gedenkteken boven het graf. Het ontwerp van dit monument met de twee bronzen beelden is van de Heemsteedse kunstenaar Dirk Wolbers. De staande grafzerk heeft een driehoekige punt en is van hetzelfde natuurstenen materiaal als de dekplaat. Bovenaan staat: De gedachtenis des Rechtvaardigen zal tot Zegening zijn. Daaronder bevindt zich een rechthoekige, bronzen plaquette met een afbeelding van A.S. Talma met het opschrift: Ds A.S. Talma. Geboren te Angeren 17 februari 1864. Overleden te Bennebroek 12 juli 1916. Predikant bij de N.H. Gemeente te Heinenoord, Vlissingen, Arnhem en Bennebroek. Lid der Tweede Kamer en van 1908 tot 1913 Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel. De kopse kanten van de staande grafzerk dragen het opschrift: gerest. 1949 H. Meulman Helmond en Dirk Wolbers 1918. Ook Talma’s vrouw Margaretha Talma Van Schaardenburg (overleden 1922) en zijn dochter Aleida Talma (overleden 1952) zijn hier begraven. De bronzen figuren symboliseren een jonge en een oude arbeider.

Rijks- en gemeentelijk monument

De kerk heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een van de kleinere bouwprojecten van de beroemde bouwmeester Pieter Post. Bovendien is de kerk beeldbepalend gelegen, tegenover het voormalige buitenplaats van Huis te Bennebroek met bijbehorende tuinmanswoning (Binnenweg 8, provinciaal monument), voormalig koetshuis (Binnenweg 2, 4, gemeentelijk monument), het kleinschalige weiland met bospartijen dat deel uitmaakt van het Bennebroekbos en de obelisk (rijksmonument).

De begraafplaats en het voorplein hebben cultuurhistorische waarde vanwege de relatie met de kerk, die centraal op het complex staat. De begraafplaats is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Bennebroek. Daarnaast heeft het grafmonument van A.S. Talma kunsthistorische waarde vanwege de kwaliteit van het ontwerp van Dirk Wolbers.